رویکرد درمان شناختی رفتاری (CBT) چیست؟
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع روان درمانی کوتاه مدت است مطابق با این ایده که نحوه تفکر و احساس فرد بر نحوه رفتار او تأثیر گذار است.
CBT برای حل چالش‌های امروزی مانند افسردگی یا اضطراب، مشکلات رابطه و…که بر سلامت روان و کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارند، به درمانجویان کمک میکند.
همچنین CBT، به مراجعان برای شناسایی، به چالش کشیدن و تغییر الگوهای فکری ناسازگار به منظور تغییر عکس العمل آنها در موقعیت های دشوار راه حل ارائه میکند.
پیدایش
آرون بک در دهه های 1960 و 1970، CBT را ارائه کرد.
وی دریافت که کمک به بیماران افسرده در شناخت و به چالش کشیدن افکار منفی خودکار تأثیر مثبتی بر علائم آنها خوهد داشت .
بک از نظریه‌هایی که توسط آلبرت الیس، خالق رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT)، بیان شده بود استفاده کرد، تا رویکردی کوتاه‌مدت و هدف‌گرا ارائه دهد.
رویکرد استفاده
CBT برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و برای افراد، خانواده ها و زوج ها مناسب است.
تحقیقات زیادی نشان داده اند که این روش در درمان افسردگی، اختلال اضطراب فراگیر، استرس عمومی، مسائل خشم، ترس، آگورافوبیا، فوبیای اجتماعی، مشکلات زناشویی، وسواس فکری اجباری و… به طور چشمگیری تاثیرگذار است.
CBT را می توان به تنهایی یا همراه با داروهای روانپزشکی پیش گرفت. برخی از مطالعات نشان داده اند که CBT و داروها به یک اندازه در درمان افسردگی موثر هستند.
اشکال تخصصی CBT نیز ممکن است برای درمان شرایط خاص استفاده شود.
CBT-I درمان شناختی رفتاری برای درمان کوتاه مدت بسیار موثر برای بی خوابی مزمن است.
CBT-E یا درمان شناختی رفتاری بهبود یافته به طور خاص برای درمان اختلالات خوردن طراحی شده است.
BCBT یا درمان شناختی رفتاری مختصر، شکل کوتاه شده‌ای از CBT است که در موقعیت هایی استفاده می‌شود که مشتری قادر به گذراندن دوره درمان طولانی نیست.
رویکرد مورد انتظار
CBT شکل ساختار یافته ای از روان درمانی است که می تواند در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه، اغلب بین 5 تا 20 جلسه 45 تا 50 دقیقه ای در هفته، انجام شود.
CBT معمولاً با یک یا دو جلسه متمرکز بر ارزیابی شروع می شود که در طی آن درمانگر به درمانجو کمک می کند الگوهای رفتاری را که بیشترین مشکلات را برای او ایجاد می کند شناسایی کند و اهدافی را برای درمان تعیین میکند.
در جلسات بعدی، درمانجو افکار منفی یا ناسازگاری که در مورد مشکلات فعلی خود دارد را شناسایی می کند و تعیین می کند که آیا این افکار واقع بینانه هستند یا خیر.
اگر این افکار غیرواقعی تلقی شوند، درمانجو مهارت‌هایی را یاد می‌گیرد که به او کمک میکند الگوهای فکری خود را به چالش بکشد و تغییر دهد.
CBT معمولاً با یک یا دو جلسه جمع بندی و ارزیابی مجدد و تقویت مطالب آموخته شده به پایان می رسد.
در صورت لزوم، ممکن است درمانجو برای جلسات نگهداری دوره ای به درمان بازگردد.
در طول مسیر، به درمانجویان تکالیفی داده می شود تا به آنها کمک کند مهارت‌ها و راه‌حل‌هایی را که در درمان پیدا کرده‌اند، در زندگی روزمره‌شان به کار ببرند.
نحوه عملکرد
CBT تئوری های رفتاری و تئوری های شناختی را ادغام می کند تا به این نتیجه برسد که نحوه درک افراد از یک موقعیت، واکنش آنها را بیشتر از واقعیت موقعیت تعیین می کند.
وقتی فردی مضطرب یا دلسرد می شود، دیدگاه او نسبت به یک تجربه ممکن است واقع بینانه نباشد.
تغییر طرز فکر و دید درمانجو نسبت به جهان می تواند واکنش آن را به شرایط تغییر دهد.
CBT اغلب تحریف های شناختی یا الگوهای فکری غیرمنطقی را هدف قرار می دهد که می تواند بر رفتار تأثیر منفی بگذارد.
تحریف‌های شناختی رایج عبارتند از:
تفکر همه یا هیچ (سیاه و سفید دیدن همه چیز و نادیده گرفتن جزئیات)
فاجعه‌سازی (همیشه با فرض اینکه بدترین اتفاق می‌افتد.)
شخصی‌سازی (با این باور که فرد مسئول هر اتفاق خوب یا بدی است که در اطرافش می‌افتد.)
برای مثال، فردی که مستعد فاجعه‌سازی است ممکن است تصور میکند دوستی که فوراً به او پیامک نمی‌دهد، از دست او عصبانی است.
و به طور بالقوه باعث می‌شود که از نظر اجتماعی کناره‌گیری کند، دوستش را مورد انتقاد قرار دهد، نشخوار فکری کند، یا رفتاری غیر مولد داشته باشد.
CBT، به درمانجو یاد میدهد که چطور تمایل خود را برای رسیدن به بدترین نتیجه ممکن تشخیص دهد.
بنابر این دفعه بعد که دوستش جواب پیام را داد، درمانجو می تواند به خود یادآوری کند که آن دوست در گذشته همیشه جواب پیام را میداده است و ممکن است این بار به دلیل مشغله دیر جواب داده باشد.
این بازبینی مجدد می‌تواند به درگیر نشدن در رفتار غیرمولد کمک کند.
CBT ریشه در زمان حال دارد، بنابراین درمانگر در ابتدا از مراجعان می خواهد که موقعیت های زندگی، افکار و احساساتی را که باعث ناراحتی حاد یا مزمن می شوند، شناسایی کنند.
ویژگی های یک درمانگر شناختی
CBT یکی از پرکاربردترین رویکردهای درمانی است، بنابراین پیدا کردن درمانگر با این رویکرد درمانی ساده است.
هیچ گواهی یا مجوز خاصی برای انجام CBT مورد نیاز نیست.
اما به مراجعان توصیه می شود که به دنبال یک متخصص سلامت روان معتبر با آموزش تخصصی و تجربه در درمان شناختی رفتاری باشند و در عین حال با او بتوانند ارتباط برقرار کنند.
