طرحواره درمانی (Schema Therapy)چیست؟
طرحواره درمانی چیست ؟
طرحواره درمانی نوعی درمان است که طرحوارهها را هدف قرار میدهد، اصطلاحی که از نظر بالینی برای توصیف الگوهای تفکر ناسازگاری استفاده میشود که میتواند باعث شود فردی درگیر رفتار ناسالم شود یا برای حفظ روابط بزرگسالان تلاش کند. تصور می شود که طرحواره ها در دوران کودکی، به ویژه در کودکانی که نیازهای عاطفی و فیزیکی آنها برآورده نشده است، ایجاد می شود.
در بزرگسالی، تصور میشود که این طرحوارهها به شیوههای منفی بر افکار و اعمال فرد تأثیر میگذارند که منجر به رفتارهایی مانند اجتناب، جبران بیش از حد، یا از خودگذشتگی بیش از حد میشود.
این رفتارها به نوبه خود می تواند بر روابط و رفاه عاطفی تأثیر منفی بگذارد.
هدف طرحواره درمانی چیست ؟
این است که به فرد کمک کند رفتار خود را بشناسد، علت های اساسی را درک کند و افکار و رفتارهای خود را تغییر دهد تا بهتر بتواند با چالش ها یا احساسات رابطه به روش های سالم و سازنده کنار بیاید. طرحواره درمانی عناصر درمان شناختی رفتاری CBT، روانکاوی، گشتالت درمانی و رویکردهای مرتبط را ترکیب می کند. اگرچه این یک روش درمانی نسبتاً جدید است، مطالعات کوچکی که تاکنون انجام شده است نشان می دهد که طرحواره درمانی می تواند موثر باشد، به ویژه برای افراد مبتلا به اختلالات شخصیت هستند.
سوالاتی که در این بخش برای شما پیش می آید:
- چه زمانی از آن استفاده میشود؟
- هدف طرحواره درمانی چیست؟
- طرحواره درمانی بر چند نوع است و چگونه کار میکند؟
- انتظار چه چیزی از آن داریم ؟
چه زمانی از طرحواره درمانی استفاده میکنیم؟
طرحوارهها الگوها و چارچوبهای ذهنی انسان هستند که به درک، تفسیر و سازماندهی جهان اطراف کمک شایانی میکنند.
طرحواره های ناسازگار الگوهای فکری هستند که باعث میشوند افراد به شیوه ای ناسالم رفتار کنند و در ارتباط با دیگران با مشکل
مواجه شوند و اینجاست که فرایند طرحواره درمانی می تواند این مشکلات را رفع کند.
به ویژه در کودکانی که نیازهای عاطفی و فیزیکی شان به خوبی برآورده نشده است یا کودکانی که والدینشان مرزهای مناسب
ارضای نیازها را رعایت نکرده اند به طور مثال توجه بیش از حد یا بی توجهی بسیار زیاد میتواند سبب شکل گیری طرحواره شود.
طرحواره درمانی در ابتدا برای درمان اختلالات شخصیت توسعه داده شد و اغلب برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) استفاده می شود.
برای مثال، در یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که تحت طرحوارهدرمانی قرار گرفتند،
نسبت به افرادی که درمان معمول خود را ادامه دادند، بهطور قابلتوجهی بیشتر احتمال داشت که وارد دوره بهبودی شوند
طرحواره درمانی همچنین برای درمان اختلالات خوردن، اضطراب، افسردگی و سایر نگرانی های مربوط به سلامت روان،
به ویژه مواردی که به نظر می رسد به اشکال دیگر درمان پاسخ نمی دهند، استفاده شده است.
چه سبک های مقابله ایی در طرحواره درمانی به وجود می اید؟
تسلیم شدن:
فردی با این سبک مقابله ای به طرحواره تسلیم می شود یا می پذیرد واقعیت دارد و ممکن است در خود رفتار کند
اجتناب:
فردی با این سبک مقابله ای تمام تلاش خود را می کند تا از ایجاد طرحواره جلوگیری کند. برای انجام این کار، آنها ممکن است
رفتارهای منحرف کننده ای مانند مصرف مواد داشته باشند، یا ممکن است از وارد شدن به روابط یا موقعیت هایی که می تواند
طرحواره را مختل کند، اجتناب کنند. در نتیجه ممکن است برای نزدیک شدن به دیگران یا تجربه رشد شخصی تلاش کنند.
جبران بیش از حد:
فردی با این سبک مقابله ای سعی می کند با رفتار عمدی به شیوه هایی که مخالف طرحواره است، با آن «مبارزه» کند.
در حالی که زیر سوال بردن عمدی یک طرحواره می تواند سالم یا حتی بخشی از فرآیند درمانی باشد، سبک مقابله ای جبران بیش
از حد اغلب منجر به پیامدهای منفی می شود. به عنوان مثال، شخصی که سعی دارد طرحوارهای را که به آنها میگوید بیارزش هستند
جبران کند، ممکن است سعی کند در عوض فوقالعاده موفق باشد، که میتواند منجر به فرسودگی شغلی، نارضایتی یا تیرگی روابط شود.
سبک های مقابله ای ممکن است در طول زمان تغییر کنند، حتی اگر طرحواره اصلی تمایل به باقی ماندن داشته باشد.
همچنین ممکن است فردی بیش از یک سبک مقابله ای را در پاسخ به همان طرحواره نمایش دهد.
طرحواره درمانی چگونه کار میکند؟
طرحواره درمانی برای اولین بار توسط آقای یانگ از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ آن را به یک روش جدید تبدیل کرد .
روش درمانی یانگ این را تئوریزه کرد الگوهای تفکر ناسازگار شکل گرفته است دوران کودکی می تواند سلامت را مختل کند
عملکرد در بزرگسالی، به ویژه درافراد مبتلا به اختلالات شخصیتی، افسردگی یا اضطراب یا سایر سلامت روان اختلالات یانگ بیشتر استدلال کرد
که هدف قرار دادن مستقیم این الگوهای تفکرمی تواند به این افراد در مبارزه کمک کند.
طرحواره درمانگران در رابطه با چه چیزی با مراجعین خود کار میکنند؟
شناسایی طرحواره ناسازگاری که باید تحت درمان قرار گیرند و شناسایی سبک های مقابله ای که مانع ارضای نیازهای عاطفی میشوند و رسیدگی
به انها تغییر الگوهای احساسات و رفتارهای ناشی از طرحواره ها یادگیری اینکه نیاز های عاطفی اصلی را به روش های سالم و سازگار براورده کنند
یادگیری اینکه چگونه میتوان به روشی سالم ، نا امیدی و ناراحتی ناشی از براورده نشدن نیاز ها کنار امد همه این اقدامات به فرد کمک میکند که یک
سبک بزرگسالی قوی و سالم ایجاد کند.
یک سبک زندگی سالم بزرگسالی که به خوبی رشد کرده است و میتواند به بهبود و تنظیم سایر سبک ها کمک تا فرد دیگر تخت تاثیر اشتباه قرار نگیرد.
یکی از نیاز های کودکان در این درمان چگونه شکل میگیرد؟
یکی از بزرگترین عواملی که باعث تشکیل طرحوارههای ناسازگار در افراد میشود، برآورده نشدن نیازهای بنیادین عاطفی آنان در دوران کودکی است.
در ادامه نیازهای اصلی کودک را ذکر میکنیم:
- احساس امنیت و دلبستگی ایمن به دیگران
- آزاد بودن در بیان احساسات و درخواست آنچه از دیگران میخواهد
- احساس هویت و خودمختاری
- توانایی بازی کردن و خودجوش بودن
- وجود محدودیت ها و مرزهای ایمن و متناسب با سن
به عنوان یک طرحواره درمانگر به دنبال چه چیزی باید باشیم؟
بنایراین مهم است که مراجع به دنبال درمانگری باشد که با او احساس امنیت و راحتیبکند تا رفتارهای ان را درک و همدل ان باشد.
مانند سایر انواع درمان ها که احساس قضاوت توسط یک درمانگر نشانه قرمزی است که این رابطه احتمالا مناسب نیست.
محدودیت های طرحواره درمانی چیست؟
طرحواره درمانی به عنوان درمانی برای بسیاری از نگرانی های سلامت روان ، از جمله اختلالات خوردن و افسردگی نویدبخش است
تا اینجای کار این درمان ، نتایج امیدوار کننده ایی داشته است به عنوان مثال درسال2014 به ایت نتیجه رسیدند که طرحواره درمانی میتواند برای درمان اختلالات شخصیت موثر باشد.
اما درسال 1980 این درمان در مدت زمان نسبتا کوتاهی در دنیای روانشناسی بوده است در نتیجه مطالعات با کیفیت و
طولانی مدت زیادی در مورد اثرات ان وجود نداشته باشد.
دیدگاهتان را بنویسید